Ζητείται μάστορας και ας είναι και από Βαρκελώνη....

 

Στην πιο πρόσφατη εθνική επέτειο και εκμεταλλευόμενοι τις αργίες βρεθήκαμε για μια ακόμα φορά στην Μόλιστα. Με σκοπό περισσότερο να χαλαρώσουμε και να ξεφύγουμε από την καθημερινόητα της πόλης, αλλά και για να δούμε και το σπίτι μετά τις πρώτες βροχές του φθινοπώρου, μιας και περάσαμε καινούργιες κάνουλες (κοινώς λούκια) και θέλαμε να κάνουμε έναν τελικό έλεγχο για διαρροές και υγρασίες.  Μείναμε συνολικά γύρω στις τρεις μέρες , όχι και πολύ ...το σπίτι δεν έχει θέρμανση και βρίσκεται ακόμα υπό επισκευή. Αυτό βέβαια δεν μας εμποδίζει να μένουμε , όποτε πάμε ,  μιας και δεν μένουμε μόνιμα ...Οι εργασίες που πρέπει να γίνουνε είναι πολλές και ποικίλλες. Πρώτα απ΄όλα το τζάκι που βλέπετε πρέπει να καθαριστεί εξωτερικά (ήδη έχω κάνει μια αποτυχημένη προσπάθεια) για να φύγουν κάτι παλιά πλαστικά χρώματα κολλημένα πάνω στην πέτρα και να μπούν και οι διακοσμητικές πλάκες που είναι απαραίτητες από πάνω για να ομορφύνει. Προς το παρόν το καίμε και αυτήν την φορά ιδίως το μπουμπουνίσαμε τόσο που σκάσαμε από την ζέστη.

Υπάρει βέβαια και μια σόμπα στην κουζίνα ...που κρατά σε ικανοποιητική θερμοκρασία τον χώρο και μάλλον θα βολευτούμε με αυτήν και στο μέλλον. Οι άλλοι χώροι του σπιτιού δεν έχουν θέρμανση ακόμα , αλλά κάτι τέτοιο είναι συνηθισμένο στα χωριά. Το πολύ πολύ σκέφτομαι να βάλω άλλη μια σόμπα στην σάλλα του πάνω ορόφου.
Στον χώρο της κουζίνας πρέπει να μπει το ταβάνι και να γίνουν τα ντουλαπάκια. Είναι μάλλον θέμα χρόνου και όχι τόσο χρημάτων.

Μετά είναι τα πατώματα που πρέπει να ξαναφτιαχτούν στον προθάλαμο , αλλά και στον πάνω όροφο. Η εσωτερική ξύλινη σκάλα είναι σε καλή κατάσταση αλλά θα χρειάζεται ένα καλό και περιποιημένο βάψιμο.

Μένουν τέλος τα ταβάνια :

το συγκεκριμένο χρονολογείται από την εποχή που χτίστηκε το σπίτι,  κάπου λίγο πριν ή μετά το 1913.  Το σχέδιο του (βλ. αυτό από τα αριστερά), θεωρώ ότι είναι καταπληκτικό, αλλά χρειάζεται  να γίνει μια επισταμένη συντήρηση γιατί έχει πάρει κάπως. Η αλήθεια είναι πως ρωτήσαμε και βρήκαμε έναν μάστορα που ασχολείται με τις εργασίες αυτές...και μάλιστα ήρθε και είδε την δουλειά. Με την ευκαιρία λοιπόν της παρουσίας μας εκεί τον πήραμε τηλέφωνο για να μας δώσει προσφορά και εφόσον συμφωνούσαμε να του αφήσουμε τα κλειδιά του σπιτιού.

Στάθηκε αδύνατο να τον πετύχουμε παρά τις επανειλλημένες κλήσεις μας στο κινητό του ....Στην Κόνιτσα που πήγαμε για να τροχίσουμε την αλυσίδα από το αλυσοπρίονο προσπαθήσαμε και πάλι να τον αναζητήσουμε ρωτώντας που βρίσκεται ....ούτε όμως ο ίδιος ο μαγαζάτορας κατάφετε να τον εντοπίσει αν και προσφέρθηκε φιλότιμα. Μάθαμε όμως ότι είναι καλά και έτσι δεν ανησυχούμε γι΄αυτόν..(μάλλον θα πρέπει να ψάξουμε για άλλον). Ας είναι και από Βαρκελώνη που λέει ο λόγος.

Ως φαίνεται, υπάρχουν μια σειρά από ιδιότυποι κανόνες στην αγορά της Κόνιτσας , πράγμα που το συναντάς μόνο σε μικρά μέρη (και όχι σε όλα ) της Ελλάδος ...Έτσι περνώντας Σάββατο μέρα από κει με προορισμό το χωριό , διαπιστώσαμε με έκπληξη ότι το ψωμί είχε εξαντληθεί σε όλους τους φούρνους γύρω στις 12 ...κινδυνεύσαμε να μείνουμε άψωμοι για όλο το τριήμερο. Ευτυχώς βρέθηκε τελικά μια φρατζόλα σε ένα πρατήριο άρτου  πιο κάτω.

Στην μικρή αυτή πόλη υπάρχει μια χαρακτηριστική χαλαρότητα που οφείλεται μάλλον στο γεγονός ότι η κίνηση και ο τζίρος είναι δεδομένος και βαίνει μειούμενος , αφού η περιοχή φθίνει πληθυσμιακά και επομένως και οικονομικά. Οι άνθρωποι δεν έχουν λόγο να αγχώνονται ...ότι είναι να γίνει , θα γίνει έτσι κι αλλιώς ...κι αν βαρεθούν να περιμένουν τον επόμενο πελάτη , που μπορεί να μην φανεί τέλος τέλος ...το πατάν και έναν κλείδωμα και πάνε να πιούν κάνα τσίπουρο.

Κατά τ΄άλλα τα περάσαμε ήσυχα χουχουλιάζοντας μπροστά στο τζάκι , ψήνοντας παϊδάκια και κάστανα και πίνοντας άφθονο κρασί που είχαμε πάρει από την Κόνιτσα...ένας ντόπιος που μας έδωσε ένα μπουκάλι κόκκινο από το περσινό, αποδείχτηκε ξινισμένο (το κράτησα να το κάνω ξύδι). Τα απογεύματα πηγαίναμε στο καφενείο όπου συγκεντρώνονταν και οι κυνηγοί που επιδίδονται στο θεάρεστο έργο να εξαφανίσουν ότι είδος πανίδας έχει απομείνει ...το να συζητά κανείς μαζί τους εν τέλει θεωρώ ότι είναι μάταιο. Άντε να αποδείξεις ότι ο τροφοσυλλέκτης κυνηγός ανήκει σε μια άλλη εποχή που έχει παρέλθει χωρίς επιστροφή...ότι πολλά είδη της άγριας πανίδας είναι υπό εξαφάνιση και ότι αν συμβεί αυτό θα είναι καταστροφικό και για μας τους ανθρώπους...Είναι σαν να χτυπάς στου κουφού την πόρτα...

Στο καφενείο βρήκα αναρτημένο έναν πίνακα  !!!!!!! Είναι η απεικόνιση του Γανναδιού έτσι όπως φαίνεται στο έμπα του χωριού.....Τον φωτογράφησα και τώρα σκέφτομαι να ζητήσω την άδεια από τον δημιουργό του για να  το ανεβάσω εδώ ...το έργο θυμίζει απόπειρες πριμιτίφ ζωγράφων  με μια τεχνοτροπία νατουραλιστική. Αν και δεν είμαι ο πιο  κατάλληλος  να μιλώ για την τέχνη, εντούτοις  εκτιμώ την προσπάθεια ανθρώπων που δεν το βάζουν κάτω και σε πείσμα των καταστάσεων επιμένουν να δημιουργούν και να προσφέρουν ....Αλλά για τον συγκεκριμένο άνθρωπο ελπίζω να μιλήσω μια άλλη φορά....

Αυτάρκεια

Τα τελευταία 40,  ίσως και περισσότερα χρόνια,  συντελείται μια εκ βάθρων ανατροπή στις καταναλωτικές συνήθειες των ανθρώπων που είναι χωρίς προηγούμενο όσον αφορά την ανθρώπινη ιστορία. Το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της κατάστασης είναι ότι ο Έλληνας ( και όχι μόνον) έχει καταστεί ένας καταναλωτής που το βασικό του πρόβλημα είναι να συνεχίσει να καταναλώνει. Δεν συζητά κανένας πια για παραγωγή και σε ποιούς τομείς ενδεχομένως θα μπορούσε η Ελλάδα να αναπτύξει μια ισχυρή παραγωγική βάση. Το όλο πρόβλημα εντοπίζεται στην αμείωτη σε ρυθμούς κατανάλωση ....έλα μου όμως που στην λιανική πώληση  εμφανίζονται όλο και περισσότερο οι πολυεθνικοί κολοσσοί και στίβουν στην κυριολεξία και το τελευταίο ευρώ του δεινοπαθούντος και στενάζοντος υπό τα δάνεια έλληνος.

Καταναλώστε μέχρις εσχάτων και χωρίς σκέψη ήταν το βασικό σύνθημα που κυριαρχούσε μέχρι την οικονομική κρίση. Φάτε, πιείτε, άλλαξτε ρούχα , έπιπλα, συσκευές και πηγαίνετε  διακοπές έστω και με δανεικά ήταν η αδιάκοπη καραμέλλα που μας πιπιλούσε χρόνια το μυαλό, υποσχόμενη μια ευτυχία χωρίς όρια και προϋποθέσεις.

Σήμερα , μετά την κρίση, ξέρουμε όλοι που οδήγησε αυτή η καταναλωτική ευωχία της δανεικής ζωής  και των τραπεζικών ανοιγμάτων. Η καταρεύση του συστήματος στην άλλη άκρη του Ατλαντικού δημιούργησε παρενέργειες στην ψωροκώσταινα , με αποτέλεσμα αυτός που μέχρι πρότινος σε ενοχλούσε μεσημεριάτικα για να σε φορτώσει με ένα δανειάκι, να κλείσει την στρόφιγγα, αλλά και το τηλέφωνο.

Η κατάσταση, με τους εμπόρους των εθνών ανησυχούντες φάνηκε έκρυθμος. Το ''καταναλώστε'' σταμάτησε να ακούγεται...Άρχισαν πάλι φωνές περί λιτότητος ....Οι ιθαγενείς προς στιγμήν έδειξαν να τα χάνουν. Το σκάφος έδειχνε να μπατάρει.

Κάποιος λογικός έπρεπε να μας εξηγήσει ότι για να καταναλώσεις πρέπει πρώτα να παράγεις. Έτσι γινόταν και θα συνεχίσει να γίνεται. Ή όπως το λέει όχι και τόσο κομψά μια ρώσικη παροιμία ότι  ''για να φας ψάρι πρέπει να βρέξεις τον κώλο σου''. Δεν γίνεται να τα ΄χεις όλα βρε αδερφέ.

Θυμήθηκα τότε τις αφηγήσεις των παλαιότερων στην Μόλιστα. Αν και σχετικά άγονος τόπος και με μικρές δυνατότητες,  η αγροτική οικονομία ήταν στο έπακρο αναπτυγμένη.  Από αυτά που το κάθε νοικοκυριό παρήγαγε στην θερινή περίοδο του χρόνου , έπρεπε να τραφεί τον χειμώνα.  Οι αγορές αγαθών ήταν περιορισμένες.
Το κάθε σπίτι είχε στην αυλή του 6 με  7 κατσίκες και υπήρχε επαγγελματίας βοσκός που έπαιρνε τα ζώα το πρωί και τα επέστρεφε το απόγευμα. Τα βοσκούσε μόνο....για το άρμεγμα έκανε κουμάντο το κάθε νοικοκυριό ξεχωριστά. Το γάλα αυτό επαρκούσε και για το τυρί της χρονιάς , όπως και τα προϊόντα των κήπων (φασόλια, φακές , φρούτα , μήλα , καρύδια, κάστανα κλπ) που επιμελώς αποθηκεύονταν στα κατώγια για όλο το χρόνο. Για κρασί και τσίπουρο ο τόπος ήταν γεμάτος με αμπέλια μέχρι κάτω τον Σαραντάπορο. Σιτάρι δεν είχε η Μόλιστα (μια αμελητέα παραγωγή , γιατί υπήρχαν τα αλώνια και ο μύλος) και το περισσότερο ερχόταν από τους σιτέμπορους. Αλλά και εκεί οι προμήθειες γινόταν μια φορά για όλο το χρόνο.

Η οικονομία της περιοχής δεν ήταν ιδιαίτερα εκχρηματισμένη. Επικρατούσαν  περισσότερο οι ανταλλαγές. Το κυριώτερο μέσο ανταλλαγής που λειτουργούσε ως ισοδύναμο του χρήματος ήταν το τσίπουρο που παράγονταν άφθονο στην περιοχή και μπορούσε να φυλαχτεί για μεγάλα διαστήματα χωρίς προβλήματα αλλοίωσης. Χρησιμοποιούνταν για ανταλλαγή με λάδι ή άλλα προϊόντα. Ακόμα και σήμερα αν συγκρίνεις τις τιμές αυτές (δηλαδή τσίπουρο προς ελαιόλαδο είναι ένα προς ένα πάνω κάτω , ανάλογα και με τις ποιότητες).  
Οι άνθρωποι που ζούσαν στο πλαίσιο της αγροτικής οικονομίας δεν είχαν ιδιαίτερες ανησυχίες , αφού το κελάρι ήταν γεμάτο με τρόφιμα , και δεν υπήρχε τηλεόραση που να τους πει τι να φοβούνται , τι να κάνουν και κυρίως τι να ψωνίσουν. Το άγχος ήταν άγνωστη λέξη , ενώ οι χαρές και τα πανηγύρια ήταν σχεδόν σε καθημερινή διάταξη ....και γενικώς δεν έχαναν καμία ευκαιρία για να γλεντήσουν.
Βέβαια η άλλη πλευρά της ειδυλλιακής αυτής εικόνας ήταν η ανάγκη των ανθρώπων να ξεφύγουν από τα στενά αυτά πλαίσια και να αναζητήσουν διεξόδους μέσα από την μετανάστευση. Έτσι το μεγαλύτερο ποσοστό των αντρών είχε πάρει το δρόμο της ξενιτιάς. Η επιστροφές τους έχουν μείνει στην μνήμη ως παροιμιώδεις, αφού συνοδεύονταν από ξεφαντώματα και νέες ευκαιρίες για γλέντια με όργανα και τσιμπούσια μέχρι πρωίας. Οι Μολιστινοί που μέναν πάνω από 3 μήνες μέχρι  να ξαναφύγουν , κρεμούσαν στα  τσιγκέλια τα σφαχτά και  γεμίζαν τα κελλάρια τους με κάθε λογής λιχουδιές. Η κατάσταση της ευωχίας και του γλεντιού κρατούσε μέχρι την ημέρα της αναχώρησης.
Τα εμβάσματα που έφερναν από τις μεγάλες πόλεις που ήταν εγκατεστημένοι ήτανε αποκλειστικά σχεδόν σε χρυσές λίρες και προορίζονταν  για επενδυτικές δαπάνες, πάντα όμως στην ευρύτερη περιοχή του χωριού τους.  Κυρίως σε ακίνητα , δηλαδή για την αγορά χωραφιού ή οιοπέδου ή την ανέγερση κατοικίας. Καταναλωτικές ανάγκες , με την σημερινή έννοια δεν υπήρχαν. Έτσι το μεγαλύτερο μέρος των αποταμιεύσεων επενδύονταν.
Τα ωραιότερα κτίρια (δείτε εδώ)   της Μόλιστας και του Γανναδιού  ήταν δημιουργήματα αυτής της νοοτροπίας.
Σήμερα πάλι ξοδεύουμε και ξοδευόμαστε μέσα από την κατανάλωση. Πολλές φορές έχοντας την ψευδαίσθηση ότι με αυτήν μπορούμε να αναπληρώσουμε αξίες , αισθητική ή την χαμένη μας πνευματικότητα. Μήπως τελικά αυτό που σήμερα ονομάζουμε οικονομική κρίση δεν είναι παρά μια ευκαιρία να δούμε με ένα διαφορετικό μάτι τον κόσμο και να καταλάβουμε τις πραγματικές μας ανάγκες;...ρωτάω μήπως;

Πηγή εικόνας  από : https://galadarling.com/article/i-cant-stop-shopping-help-me